Nhiều mẹ cứ thấy trẻ thấp bé nhẹ cân hơn bình thường là bảo bé bị còi xương suy dinh dưỡng. Tuy nhiên, đây là hai bệnh khác nhau. Có trẻ bụ bẫm ăn ngủ tốt (không suy dinh dưỡng) nhưng vẫn bị bệnh còi xương (còi xương thể bụ bẫm). Mặt khác, nhiều trẻ còi cọc, suy dinh dưỡng nhưng không bị bệnh còi xương. Bài viết dưới đây sẽ giúp mẹ phân biệt bệnh còi xương và suy dinh dưỡng.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân trẻ bị suy dinh dưỡng là do chế độ ăn uống thiếu chất và cách nuôi dưỡng phản khoa học, có thể kể đến như cai sữa sớm, bắt đầu cho bé ăn không đúng giai đoạn, hay thức ăn kém chất lượng khiến bé dễ mắc bệnh nhiễm trùng và mãn tính, không thể phát triển khỏe mạnh.
Nguyên nhân chính gây ra bệnh còi xương ở trẻ em thiếu hụt vitamin D, khiến cơ thể gặp khó khăn khi hấp thu cũng như chuyển hóa canxi và phốt pho – hai loại chất quan trọng và cần thiết cho sự phát triển xương.
Dấu hiệu nhận biết
Ngoài chỉ số canxi máu như chỉ số biết nói của bệnh thì các dấu hiệu nhận biết thấy của bệnh còi xương như:
- Trẻ thường quấy khóc, dễ giật mình, ngủ không ngon và ra nhiều mồ hôi
- Rụng tóc hình vành khăn
- Xương hộp sọ có biểu hiện bất thường: thóp rộng, mềm và lâu đóng kín; xuất hiện bướu ở đỉnh đầu hoặc trán; đầu bẹp cá trê
- Chậm mọc răng, rối loạn trương cơ lực, táo bón thường xuyên, chậm vận động như biết lẫy, bò, đi,…
- Trẻ bị co giật do hạ canxi khi bị bệnh cấp tính, nếu nghiêm trọng có thể kéo theo các biến chứng như chuỗi hạt sườn, chân tay cong chữ O, chữ X
Dấu hiệu của bệnh suy dinh dưỡng
Dấu hiệu thường gặp là trẻ bị đứng cân hoặc sụt cân, bé hay mệt mỏi, chán ăn, quấy khóc và dễ bị bệnh; trẻ cũng không năng động, chậm mọc răng, phát triển vận động. Nếu bị suy dinh dưỡng nặng còn được thể hiện ở 3 thể là: phù, teo đét và hỗn hợp.
- Thể phù: Do chỉ nuôi bằng tinh bột, trẻ không được cung cấp đủ năng lượng hoặc những chất dinh dưỡng đa vi lượng. Triệu chứng phổ biến là phù thũng toàn thân, da xanh xao, cơ thể bị suy thoái, hạ canxi, mắt khô, quáng gà, và hay bị bệnh.
- Thể teo đét: Mức độ thiếu chất nhẹ hơn thể phù, tuy nhiên các bắp thịt của trẻ bị teo lại, da nhăn trông giống như người già. Thể teo đét có tiên lượng thường tốt hơn thể phù do ít bị tổn thương các cơ quan nội tạng.
- Thể hỗn hợp: Kết hợp cả 2 thể trên.
Cách điều trị
Nếu bé bị suy dinh dưỡng ở mức độ nhẹ và vừa thì có khả năng chữa trị tại nhà bằng cách thay đổi khẩu phần ăn hợp lý, tìm nguyên nhân và loại bỏ các bệnh khiến trẻ suy dinh dưỡng. Bên cạnh đó là nên theo dõi cân nặng định kỳ cũng như cho trẻ tiêm chủng vắc xin đầy đủ.
Trong trường hợp suy dinh dưỡng nặng thì phải đến bệnh viện để cho trẻ bù nước điện giải, bổ sung vitamin và muối khoáng, truyền đạm, kết hợp với điều trị một số triệu chứng thiếu máu, nhiễm khuẩn, hạ đường huyết và thân nhiệt.
Phương pháp mang lại hiệu quả cao khi điều trị bệnh còi xương ở trẻ là tìm ra nguyên nhân gây bệnh và chữa trị bằng cách bổ sung vitamin D cho trẻ.
Bổ sung vitamin D bằng cách mỗi buổi sáng trước 9h hàng ngày từ 15 – 30 phút để chất tiền vitamin D dưới da chuyển hóa và tăng khả năng hấp thu canxi – phốt pho cho trẻ.
Điều chỉnh chế độ ăn uống: cho trẻ bú mẹ, ăn bổ sung thực phẩm giàu canxi như tôm, cua, cá, trứng, sữa, gan động vật,… Ngoài ra, cha mẹ cũng nên cho dầu mỡ vào bữa ăn hằng ngày của trẻ với lượng vừa đủ vì vitamin D tan trong dầu nên cho thêm dầu giúp trẻ hấp thu vitamin D dễ hơn.
Ngoài ra, bệnh nhân có thể được bác sĩ kê toa một số loại thuốc bổ sung canxi. Liều lượng và thời gian sử dụng thuốc phải tuân thủ nghiêm ngặt theo chỉ định của bác sĩ. Nếu dùng quá liều hoặc uống vitamin D kéo dài, lượng canxi thừa sẽ được thải ra ngoài cùng nước tiểu, dễ gây sỏi thận mãn tính hoặc vôi hóa động mạch.
Hy vọng bài viết trên có thể giúp mẹ hiểu rõ hơn về hai bệnh lý thường gặp ở các bé nhỏ. Chìa khóa để các bé phát triển khỏe mạnh chính là một chế độ dinh dưỡng khoa học, cân bằng dưỡng chất cùng kế hoạch vận động, nhất là các hoạt động ngoài trời. Chúc bé của mẹ vui khỏe và phát triển vượt trội.
